آرمانها و دستاوردهای انقلاب اسلامی
مقدّمه
آرمانها و دستاوردهای انقلاب اسلامی، دو مسأله به هم پیوسته و مهم اند که در این فصل مورد مطالعه قرار میگیرند. آرمانها، همان اهداف سلبی و ایجابی انقلابند که مردم به منظور دستیابی به آنها علیه رژیم پهلوی شوریده و تا سرنگونی آن از پای ننشستند. دستاوردهای انقلاب نیز آرمانهایی هستند که تحقق یافته اند.

آرمانهای انقلاب اسلامی
آرمانهای انقلاب اسلامی را از خلال شعارهای مردم در دوران پیروزی و پیامهای رهبران سیاسی و فکری بهخصوص رهبری منحصر به فرد امام خمینی (ره) با استفاده از روش تحلیل محتوا میتوان شناخت.
نکته مهم آنجاست که این هدفها در روند نهضت اسلامی به صورت کلی و غیرشفاف بیان می گردیدند که پس از پیروزی انقلاب در کشاکش حوادث و رویدادها و نیز در قانون اساسی 1358 به مقدار زیادی شفافتر و جزئیتر شده اند.

مهمترین آرمانهای انقلاب در حوزه های سیاست، اجتماع، فرهنگ و اقتصاد عبارتند از:
الف. آرمانهای فرهنگی و اجتماعی
مهمترین آرمانهای فرهنگی و اجتماعی انقلاب اسلامی عبارتند از:
1. ایجاد محیط مساعد برای رشد فضایل اخلاقی براساس ایمان و تقوا

2. مبارزه با مظاهر فساد و تباهی
3. بالابردن سطح آگاهیهای عمومی با استفاده صحیح از مطبوعات و رسانه های گروهی
4. آموزش و پرورش و تربیت بدنی رایگان برای همه در تمام سطوح و تسهیل و تعمیم آموزش عالی تا سر حدّ خودکفایی کشور
5. تقویت روح بررسی و تتبع و ابتکار از طریق تأسیس مراکز تحقیق و تشویق محققان
6. رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای عموم در زمینه های مادی و معنوی
7. ایجاد نظام اداری صحیح و حذف تشکیلات غیرضرور
8. تأمین حقوق همه جانبه افراد و ایجاد امنیت قضایی عادلانه برای عموم و تساوی همه در برابر قانون
9. توسعه و تحکیم برادری اسلامی و تعاون عمومی بین مردم
10. تدوین قوانین و مقررات مدنی، جزایی، مالی، اقتصادی، اداری، فرهنگی، نظامی و سیاسی براساس موازین اسلامی
11. برقراری حقوق مساوی برای مردم بدون توجه به قوم، قبیله، رنگ، نژاد و زبان
12. برخورداری تأمین اجتماعی از نظر بازنشستگی، از کارافتادگی، بی سرپرستی، حوادث و سوانح و خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبتهای پزشکی به صورت بیمه و غیره
13. آزادیهای اجتماعی از جمله آزادی کار و حق دادخواهی برای هر فرد.
به موارد فوق می توان ازبین بردن مراکز و مظاهر فساد در جامعه، برچیدن سفره ارتشا و تملق، احیای مفاهیم دینی همچون جهاد و شهادت را نیز اضافه کرد.
ب. آرمانهای سیاسی
مهمترین آرمانهای سیاسی انقلاب اسلامی عبارتند از:
1. براندازی نظام سلطنتی و ایجاد حکومتی دینی و مستقل
2. اداره امور کشور بر اساس شورا، دعوت به خیر و امر به معروف و نهی از منکر
3. نفی هرگونه ستمگری، ستم کشی، سلطه گری و سلطه پذیری
4. امنیت داخلی و نفی تفتیش عقاید، سانسور و تجسس مگر به حکم قانون
5. آزادی نشریات، مطبوعات، اجتماعات و راهپیماییها و تأمین آزادیهای سیاسی و اجتماعی در حدود قانون
6. اتکا به آرای عمومی در اداره کشور و مشارکت عامه مردم در تعیین سرنوشت خویش
7. طرد کامل استعمار و جلوگیری از نفوذ اجانب
8. محو هرگونه استبداد و خودکامگی و انحصارطلبی
9. تقویت کامل بنیه دفاع ملی برای حفظ استقلال و تمامیت ارضی نظام اسلامی

10. تنظیم سیاست خارجی کشور بر اساس معیارهای اسلام و تعهد برادرانه نسبت به همه مسلمانان و حمایت بیدریغ از مستضعفان جهان
11. ایجاد روابط صلحآمیز متقابل با دول غیرمحارب
12. حمایت از مبارزه حق طلبانه مستضعفان در برابر مستکبران در هر نقطه از جهان، در عین خودداری کامل از هرگونه دخالت در امور داخلی ملتهای دیگر. (1)

در واقع آرمانهای برون مرزی و مسؤولیتهای فراملی انقلاب اسلامی، میل به صدور پیام انقلاب و حمایت همه جانبه از ملل مستضعف و مسلمانان جهان و درانداختن طرحی نو در نظام بین الملل داشت. در این رابطه بنیانگذار جمهوری اسلامی در نخستین سال پیروزی انقلاب در تعیین راهبرد سیاست خارجی اعلام داشت:
ملت آزاده ایران اکنون از ملتهای مستضعف جهان در مقابل آنهایی که منطقشان توپ و تانک و شعارشان سرنیزه است، کاملا پشتیبانی مینماید. ما از تمام نهضتهای آزادیبخش در سرتاسر جهان که در راه خدا و حق و حقیقت و آزادی مبارزه میکنند، پشتیبانی میکنیم. البته ایشان در وصیتنامه سیاسی ـ الهی خود نظریه یک دولت اسلامی با جمهوری های آزاد و مستقل را طرح کردند.
و شما ای مستضعفان جهان! و ای کشورهای اسلامی و مسلمانان جهان!... به سوی یک دولت اسلامی با جمهوریهای آزاد و مستقل به پیش بروید.

ج. آرمانهای اقتصادی
هرچند انقلاب اسلامی، انقلابی صرفاً اقتصادی نبوده و به هیچ وجه با الگوهای مارکسیستی قابل تفسیر نمی باشد، درعین حال آرمانهای آن شامل ابعاد اقتصادی نیز می شود:
1. جلوگیری از غارت بیت المال توسط خاندان شاهنشاهی و وابستگان آن
2. حفظ ذخایر زیرزمینی
3. تلاش در راه پیشرفت صنعتی و تکنولوژیک کشور از طریق برنامه ریزی اقتصادی، استفاده از علوم و فنون، تربیت افراد ماهر و...
4. استقلال و خودکفایی اقتصادی
5. تأمین خودکفایی در علوم و فنون، صنعت و کشاورزی

6. پی ریزی اقتصاد صحیح و عادلانه بر طبق ضوابط اسلامی جهت ایجاد رفاه و رفع فقر و برطرف ساختن هرنوع محرومیت در زمینه های تغذیه، مسکن، کار، بهداشت و تعمیم بیمه
7. ریشه کن کردن فقر و محرومیت
8. تأمین نیازهای اساسی، شامل مسکن، خوراک، پوشاک، بهداشت، درمان، آموزش و پرورش و امکانات لازم برای تشکیل خانواده
9. تأمین شرایط برای اشتغال کامل
10. تنظیم برنامه اقتصادی کشور به صورتی که شکل و محتوا و ساعات کار چنان باشد که هر فرد علاوه بر تلاش شغلی، فرصت و توان کافی برای خودسازی معنوی، سیاسی و اجتماعی و شرکت فعال در اداره کشور و افزایش مهارت و ابتکار داشته باشد
11. عدم اجبار افراد به کار معین و جلوگیری از بهره کشی از کار دیگری
12. منع اضرار به غیر، انحصار، احتکار و ربا
13. منع اسراف و تبذیر
14. جلوگیری از سلطه اقتصادی بیگانه بر اقتصاد کشور
15. تأکید بر افزایش تولیدات کشاورزی، دامی و صنعتی
16. عدالت اقتصادی و کم کردن فاصله طبقاتی
17. رسیدگی به روستاهای کشور و محرومیت زدایی از آنها.